Het bijzondere verhaal van een partij bijzondere dakpannen op Ameland

Begin dit jaar kreeg ik van mijn vriend, f70f23e457bce4cab3a26897ef56dd30museumdirecteur en collega dakpannenverzamelaar, Dhr. Huub Mombers een kopie toegestuurd van een krantenartikel. Het ging over de vondst van een grote partij dakpannen onder de vloer van de Doopsgezinde Kerk in Hollum (Ameland). Tijdens de restauratie van het gebouw waren ze aan het licht gekomen, nadat ze ruim 120 jaar droog en afgeschermd op het zand hadden gelegen.

Na enig mailcontact vroeg Mombers mij of ik een aantal van deze pannen voor hem zou kunnen bemachtigen. Het ging hier niet om zomaar een dakpan, maar om de blauw gesmoorde Oegstgeester pan, ook wel Beverstaartpan of hartjespan genoemd. Een pan die zeer weinig voorkomt in ons land, en zeker niet in het noorden van het land laat staan op een Waddeneiland! Voor de geïnteresseerden staat er een hele 23654757744f6158c7a092a391a2a0aegoede beschrijving van deze pan op: Oegstgeester Pannenbakkerijen.pdf.  Mombers had hiervoor twee redenen: ten eerste wilde hij er een paar voor zijn museum. Natuurlijk had hij deze pan wel in zijn verzameling, maar vanwege het bijzondere verhaal wilde hij er toch een paar.

Ten tweede wilde hij graag de kwaliteit beoordelen omdat deze pannen eigenlijk nog in nieuwstaat moesten zijn. Na enig speurwerk kwam ik in contact met iemand van het kerkbestuur. Deze heb ik een zeer uitgebreide mail gestuurd met daarin onze verzoeken en het verhaal van zowel mijn verzameling als die van het Dakpannenmuseuem in Alem.  Het bleek totaal geen probleem te zijn, en een paar weken later stond er onverwacht iemand voor mij met in zijn handen een doos met daarin een 4 tal van de betreffende pannen. Uit het gesprek bleek dat er ongeveer 2000 pannen waren gevonden, maar dat ze inmiddels een behoorlijk deel hadden verkocht aan eilanders en toeristen als een vorm van sponsoring. Het restant werd geschat op 1000 stuks.

Ze wisten  eigenlijk niet zo goed wat voor prijs ze moesten vragen voor de rest want het was immers een hele zeldzame pan!  Ik heb de man uitgelegd dat sommige dakpannen zó zeldzaam zijn dat ze vrijwel onverkoopbaar zijn Voor deze dakpan is wel een markt, maar slechts een hele kleine. Deze pan wordt alleen nog maar gebruikt bij restauraties  van herenhuizen en kasteeltjes. Mijn bod was dan ook niet hoog, temeer daar ze ook nog eens op een Waddeneiland stonden. Lange tijd hoorde ik niets meer van het kerkbestuur, totdat een collega mij een paar weken geleden belde. Hij was op de hoogte van dit toch wel vreemde verhaal, en vertelde mij dat hij was gevraagd om een bod te doen op de pannen

Hij had echter dezelfde bedenkingen als mij, en had ook vrij laag geboden. 7613917e21b1b8c4ee99e552179a1f5eEnkele dagen daarna werd ik gebeld door de persoon die eerder bij mij was geweest met de pannen: ze wilden de pannen toch wel graag kwijt, en de vraag was of ik de pannen nog wilde kopen. We hebben een afspraak gemaakt, en ik heb de pannen persoonlijk van het eiland gehaald, omdat de sortering en het vervoeren van deze pannen heel belangrijk is. Het zijn n.l. vrij kwetsbare pannen. Maar het verhaal achter deze pannen is nog veel vreemder.

Ik was heel nieuwsgierig waarom er 2000 behoorlijk zeldzame pannen onder de vloer van een kerk op een Waddeneiland lagen. Uiteindelijk kreeg ik een verhaal te horen wat op zich heel plausibel is, maar wat ik tot op heden nog nergens heb kunnen terugvinden. Misschien is het waar, misschien is het (groten)deels waar. Het is in ieder geval wel een bijzonder verhaal.

dae7702c526895ae17a85c16ac665314Ik kreeg van iemand te horen dat de betreffende dakpannen bij de realisatie van de pastorie in 1867 op het dak waren gekomen. En dat is al vreemd, want de meeste panden op de eilanden zijn gedekt met rode pannen. Reden hiervoor was dat de dominee van destijds uit Zuid-Holland afkomstig was, en bevriend was met een architect. Deze architect kreeg de opdracht tot het ontwerpen van de pastorie, en deze paste dus de Oegstgeesterpannen toe. Op zich niet vreemd, want de fabriek die deze pannen maakte stond ook in die provincie! Dit klinkt allemaal heel aannemelijk.

Het verhaal wil verder dat de eilander bevolking de pannen echt niet mooi vond, en dat ze niet pasten bij de bestaande bebouwing. De pannen werden van het dak gehaald en verdwenen onder de vloer van de kerk, in afwachting van hergebruik. Blijkbaar heeft niemand ze ooit weer willen toepassen, of heeft men er geen vergunning voor kunnen krijgen. Misschien is het wel een bewuste keuze geweest om ze daar al die tijd te laten liggen. Het is allemaal onduidelijk op dit moment, maar feit is wel dat de pannen opnieuw kunnen worden gebruikt en dat ze praktisch nog in nieuwstaat zijn.

Geef een reactie