De Centrale As door De Wâlden. (deelname aan wedstrijd Leeuwarder Courant)
Laatstens was ik een eindje te fietsen door onze mooie Dokkumer Wâlden.
De meitijd zat alweer aardig in de lucht, want de schriezen en strandkievitten roepten en raasden erover.
En ineens waren mijn gedachten bij de Centrale As, de nieuwe dijk van Drachten naar Dokkum, dwars door de landen en de natuur van De Wâlden.
In het eerst aan was ik nogal optend van deze nieuwe dijk, want met zo’n nieuwe hoek asfalt erbij ben je sneller en betijder weer thuis.
En als je dan ziet hoe hard ze nu al over deze dijk stuiven, dan kan daar best wel een snellere dijk komen. Maar directeneenen waren er al goens die er niets van hebben moesten, en dat vond ik eerst heel nuiver, want door zo’n nieuwe dijk abbeseerd alles veel beter, want wie de hele dag aan het wroeten en wramen is geweest wil graag rap op huis aan.

In het eerst aan dacht ik dat het nuivere opstijgings wezen zouden van wat opsluipende balsturige studenten, die wel niet al teveel olie in de lamp hebben zitten, en overal op tegen zijn, en overdags niets doen, en krekt doen of ze overal verstand van hebben, maar niks weten, en dat het vanzelfs wel weer zou del bedden.
Maar dat viel nog even best toe, want er waren een paar bij die wat meer in de melk te brokkelen hadden, en die met beste stukken in de krant kwamen.
Over de voors en tegens en over andere roetes.
En zo stadig aan ging ik er wat anders over denken, want eerst dacht ik nog dat de natuur hem altijd zelf wel red, want die zadet zelf wel vanwegens dat klijsters en protters de beien vreten van de flierbomen en koetjebeibomen, maar als je dan ziet wat voor bulten werk onze pakes en beppes verzet moeten hebben om de Wâlden uit de onderwal te trekken, dan kun je van denken wel hebben dat we er niet al te ruig mee om springen moeten.
Dat ik ben nu helendal om, en hebben de miljeumannen recht van praat.
En als je dan zo over het fietsstuur hangt, en op je elfendertigste wat om fietst, begin je heeltijd meer te prakkezeren, over trekschuiten, zandreden en kastelen enzo.
Zo zou de Centrale As benij liggen komen op het oude stee van 2 kastelen aan de Doniaweg, en dan gaat mij de grauwe over de grijze, want dat is vergrijmen van oudheidkundige zaken, en dat wijdaar overgrijslijk zuinig mee om gaan moeten. Dat is de oorsprong van De Wâlden zoals die er vandaagstig bij liggen, en wij moeten ons hoeden dat dat niet vergrijmd worden zal, wat heel begrotelijk wezen zou. Zo hebben ze ook al een stukmenig boerenspultjes neergehaald om ruimte te krijgen, mooie woudplaatsen waar nog heeltijd op geboerd werd. En toen ik daar wat meer over nadacht, ging bij mij inenen het licht branden: doe krekt zoals in Amerika, en zet die hele dijk op poten, zo over de landen heen en het smuike boomtegroen, en vanzelfs zijn er dan weer goens die hier tegenaan schoppen omdat ze in het schaad komen te staan, maar dat went neffens mij ook wel weer.
En als ze er dan ook nog wat schaadminnende struiken en bomen omheen zetten is het krekt of de dijk is opgegaan in het groen.
En dan beste hoge bomen die boven de dijk uitkomen, zodat het van de dijk af lijkt dat de boomtoppen lage beplanting is.
Dat hebben ze in het Veen ook gedaan tegenover het Abe Lenstra stadion In het eerst aan dacht ik trouwens nog dat het ook dit keer wel weer niets worden zou met die As, want de ambtenaars hebben het met elkaar wel 30 jaar sloeren laten, maar laatstens zag ik bij het Stjonkfabriek dat ze de bomen aan het verplanten gaan, dus het zal met korten wel worden.
En zo ver als het heen moet dat ook wel, want de centen uit Brussel enzo moeten toch een keer rollen, anders rolt het van ons af.
Nu is het vanzelfs wel zo dat ze niet zomaar overal kunnen beginnen te schreppen en klauwen, want er leeft nog heel wat beesteboel in onze landen, dat ze moeten nu straks eerst maar op de knibbels door het tuig heen om koebloemen en hijnstebloemen te tellen en alles wat daar onderdoor kruipt. Maar voor hetzelfde geld kan zulks de boel aardig opkeren, want ze hoeven maar een zeldzamen één te vinden, en alles ligt stop.
Wat mij aanbelangt hoeft trouwens die hele dijk niet boven het land, want daar achter Damwâld en De Falom zitten een paar stroslechte hoeken land, wat ze vroeger al de onlanden noemden, en wat voor een groot deel uit zandgronden bestaat , en waar alleen maar ruigte op groeit, en die nogal aardig onslecht zijn, en die nog te min zijn om poeltjes op te bouwen, dus daar kunnen ze evenzogoed best doorheen, dan knapt het daar alleen maar van op, want het was de laatste jaren toch alleen maar snieltjesland waar je echt geen puurbeste borgers uit de grond trekt, maar alleen maar patataardappels, en dat hebben ze daarom geworden laten.
Dat al met al komen we er nog dan aardig mee weg, met die As.
Maar nu zeggen ze heeltijd meer dat die Centrale As nog wel schraler uitgevoerd worden kan om nog meer van onze omkrijten te sparen vanwegens dat de jongerenend heeltijd meer naar de grote dorpen en steden verhuizen.
Voor de natuur is dat wel mooi vanzelfs dat ze die dijk wat simpelder maken, want hoe minder kante meters asfalt hoe meer natuur, maar je kunt van denken wel hebben dat dit nooit goedkomen kan, want als straks de wereld weer wat aantrekt, wordt het inenen weer veel drukker in de toerisme, en die moeten daar wel del naar De Eilanden.
Als er trouwens ergens natuur geschanseerd wordt, is dat wel op De Eilanden.
Het heeft er nog maar aan dat ze daar geen flatten bouwen en boelevaars, want het is daar één en al weelde, en de duinkonijnen weten van klarebarre ellende niet meer waar ze heen moeten.
Laatstens hoorde ik een Amelander praten, en die wou de Centrale As doortrekken naar Ameland, en dan vanzelfs geen afrit naar Schiermonsoog, want dat is altijten al bargebijten geweest tussen die twee.
Kijk, dat gaat weer veelstente ver, want hoewel het een dikke vieze klei en blabberbrut is, is de Waddenzee een beschermd gebied, en daar moet je verders niet aankomen.
En bovendat kunnen de herten dan ook zo naar de Eilanden lopen, en dan zijn ze er helendal mee aangeklauwd, want dat zagen we op dat andere Eiland wel.
Nu is het vanzels wel ziezo gelegen dat de Dokkumer Wâlden ook beschermd zijn, tenminste de boomsingels om de landen heen.
Voor de toeristen heeft dat wel wat maar voor de boeren zelf is het altijten een heel gegrijm om de jarretanken door de dammen heen te krijgen, en de hoeken land zelf zijn ook allemaal de krappe kant het naast.
Maar de hoge ambtenaars hebben zo beslist, dus dan is het zo.
Dat het heeft allemaal nogal wat om de hakken, en moeten ze heel veel hersenschrabben, om zo’n dijk door De Dokkumer Wâlden te leggen en dan de natuur ook nog te sparen.
Het moet wel zo wezen dat onze plaatselijke aannemers er ook wat hebben, want die kunnen op het heden ook wel wat werk gebruiken.
Het is allemaal al heel slim dat er boerenspultjes afgebroken worden, maar niet elkeneen kan dan in de toerisme werken gaan, dat het lijkt mij dat er een mooie bult werk verzet kan worden door de mensen uit de buurt, dan hebben die ook weer wat om handen, en het is toch al van dat rimpene volk, die willen wel best toepakken.
En zelfs voor de minder tuiken is er wel werk want er moeten een wereld bomen bijgeplant worden, want er worden er ook nogal een stukmenig neergehaald.
En als we onze “Waldzang”houden willen met zijn smuikschaduwend boomtegroen , dan moeten we daar wel wat voor over hebben.
Nu wouden ze daar bij de Groninger Straatweg een nieuw industrieterrein maken, maar dat raakt vanzelf weer kant noch wal, want er is onderweegs nog genoeg te vinden waar wel wat mee gedaan worden kan, dan scheelt dat ook weer in de centeratie.
Maar zo stadigaan heb ik heeltijd meer oplossings voor de omballingen van het Planburo in Burgum, aanstens hebben die ook geen werk meer en zijn ze straks niet meer van het stee te krijgen, en dat moeten we niet hebben, dat ik wou het hier maar bij laten.