Is het een vogel? Is het een vliegtuig?

Nee, het is Supergrover! Ik blijf het mooi vinden. En ik moest hier deze week eventjes aan denken toen ik een dakpan in handen kreeg met daarin een gat. Is het een kogelinslag? Is het een boorgaatje voor een spijker? Nee, het is een kalkpit! In de keramische wereld weet iedereen het: kalk en gebakken producten gaan niet samen. Een brokje kalk of zwaar kalkhoudende grond mag absoluut niet voorkomen in de klei die bestemd is voor de productie van stenen of dakpannen. Mocht het toch nog voorkomen dan is dat in eerste instantie niet te zien aan het eindproduct en de dakpannen of stenen gaan dan ook gewoon door de eindcontrole. Maar na verloop van tijd gebeurt er toch iets met die kalkpit. Niet in de eerste jaren maar na vele tientallen jaren wordt het toch wel zichtbaar. Of het gebied rond die kalkpit springt er als een schilver vanaf waardoor de kalk zichtbaar wordt of de hele boel breekt of verpulverd. En áls die kalk(pit) aan de oppervlakte komt doen weer en wind de rest. Kalk is nu eenmaal een vrij zacht materiaal en na verloop van tijd lost het op door de weersinvloeden: zon, regen en vorst. Het wordt dus letterlijk een gat. In mijn jaren als handelaar in oude en gebruikte dakpannen heb ik het een aantal malen meegemaakt: daklekkage, maar nergens een lek te vinden! De loodgieter kijkt dan natuurlijk eerst naar de goten en afdichtingen rond een dakkapel of schoorsteen, maar niemand denkt eraan dat een dakpan ook ergens een productiefoutje kan hebben! En dat is ook logisch, maar niet ondenkbaar! Maar de gevolgen kunnen natuurlijk heel groot zijn met een behoorlijke kostenpost. In mijn verzameling bevinden zich meerdere voorbeelden van dergelijke “kalkgevallen”. Zo heb ik meerdere stenen en dakpannen met daarin een afdruk van een schelp, en soms zelfs de hele schelp nog! Waar de schelp is verdwenen door weer en wind is er nog een prachtige afdruk te zien. Maar ik heb óók een dakpan waar aan de achterzijde een klein stukje pijp is te zien van een oud kalkpijpje. De klei die er ooit nog voor zat, is afgebroken en het stukje van de kalkpijp is nog duidelijk te zien. En dan zijn er een paar mogelijkheden: óf de pannenbakker heeft zijn kalkpijpje tijdens het werkproces gebroken en alles maar in de kleibult gegooid, of de stukjes zaten al in de klei en zijn door de controle geglipt. Hoe dan ook, de beste man is zijn rookgerei kwijtgeraakt, en er zullen hoogstwaarschijnlijk een behoorlijk aantal dakpannen in omloop zijn gekomen door dit wonderbaarlijke voorval. Kalk gaat nu eenmaal niet samen met de productie van stenen en dakpannen, toen niet en zelfs nu nog steeds niet, ondanks de moderne machines en bijna perfecte productieprocessen. Maar voor een verzamelaar zijn het natuurlijk leuke items om te