Bewijs?

Ruim een week kon ik verheugd meedelen dat ik het bewijs had gevonden van een simpele vorm van “industrialisatie”   van Oude Holle dakpannen, door gebruik te maken van een plankje bij het vormen van de golf van de pan waardoor een scherpere hoek ontstond en er een betere sluiting ontstond. Dat was aan de rechterkant van de pan, de wel. Deze week vond ik een aantal pannen met exact dezelfde afdruk van zo’n plankje, maar dan aan de linkerkant van de pan. En daardoor ontstond een vrijwel haakse20240318_073439 opstaande rand waardoor er inderdaad ook een betere afsluiting was. Maar waarom zijn dan niet al die pannen uit die periode aan BEIDE kanten voorzien van zo’n opstaande rand? Ik heb ze nog nooit gezien. Wat ik wél weet, en ook gezien heb, is de voorganger van onze holle pannen, en die hebben de uiterst markante naam van Quack pan. Dit zijn kleine holle dakpannen, die aan de bovenzijde werden afgedekt met een pan die eigenlijk hetzelfde model heeft, maar dan op de kop. Deze werden met kalkspecie vastgezet. In ons land zijn ze weinig gebruikt, en eigenlijk alleen in se 16e eeuw in de Ijsselstreek gemaakt. De onderliggende pannen werden vaak voorzien van een glazuurlaagje. Ze worden zo nu en dan nog bij afgravingen gevonden, en ik ben dan ook heel blij dat ik er eentje in mijn bezit heb. Dit type dakbedekking, met onder en bovenpannen komt vandaag de dag nog heel veel voor rond de Middellandse Zee, en dat is op zich ook heel logisch, want deze vorm was al  bekend bij de Romeinen. En omdat die Romeinen ook in het zuiden van ons land geweest zijn, worden er nog heel regelmatig kapotte Romeinse dakpannen gevonden. Vaak zijn dieR,, voorzien van een garnizoensstempel, omdat iedere legioen zijn eigen stempel had in de dakpan. Uit die periode komt ook de naam Tegula, voor de grotere onderpan, en Imbrix voor de smallere bovenpan. En ook hier heb ik gelukkig een voorbeeld van in de verzameling. Spijtig genoeg een brokstuk, en nog steeds niet een heel exemplaar. In het Archeon zijn destijds nieuwe pannen gemaakt van dit type, maar helaas kon ik hier niet eentje van bemachtigen. Maar wat ik wél heb, en wat eigenlijk nog veel zeldzamer is, is een regelrechte afgeleide dakpan van die Romeinse pan. En die is vreemd genoeg in ons eigen landroof-tiles-443375_640_pd_0 gemaakt in de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw, door de fabriek van Dericks en Geldens. Het stempel staat aan de achterzijde D & G.  En daar ging een bijzonder verhaal aan vooraf. Bijna 20 jaar geleden werd ik gebeld door een aannemer met een bijzonder voorstel: ik kon drie grote eikenhouten vloeren gratis ophalen, maar wel op één voorwaarde.  Als je zoiets wordt aangeboden, weet je al dat die voorwaarde bijzonder zal zijn, want drie grote eikenhouten vloeren zijn toch echt wel geld waard! De voorwaarde was dat alles de volgende dag opgebroken en afgevoerd moest zijn! We hebben de gok destijds genomen, en het werd een zware en hele lange dag. Maar omdat we woord hadden gehouden kwam er een vreemd vervolg: Of we belangstelling hadden voor een grote hoeveelheid vreemde dakpannen en heel veel deuren. Uit hetzelfde pand als deSONY DSC vloeren. En dat pand was de Johannes de Doper kerk in Leeuwarden, nu beter bekend als Watercampus Leeuwarden. Er zat nu geen tijdsdruk achter, en een paar dagen later stond ik opnieuw in dat kerkgebouw, maar nu onder de vloer. En daar stond een hele grote partij dakpannen van een model wat ik nog nooit eerder was tegengekomen, niet in de handel en ook niet bij verzamelaars. Het waren grote bezande Tegula’s en Imbrix pannen, compleet met halve pannen en nokpannen. Ze waren zó zeldzaam dat ik eigenlijk niet wist wat ik ermee aan moest! Maar omdat de kelder toch leeggehaald moest worden heb ik aangeboden om ze af te voeren. En dat is destijds ook zo gegaan. Maar 15 jaar later was er nog geen enkele pan van verkocht! Ik had het eigenlijk wel verwacht. Natuurlijk zijn er een paar naar collega verzamelaars gegaan, en heb ik een compleet (klein) dakje voor mijzelf gehouden. En de rest? Hoe spijtig ook, en hoe zeldzaam ook, ze zijn bij de puinbreker beland! Zo gaatSONY DSC dat soms. Een heel enkele keer zijn pannen zó zeldzaam dat het simpelweg niet lonend is om ze op voorraad te houden. Voor de klant die ze dan nog wél nodig is zit er vaak maar één ding op, en dat is om een dakvlakje te vervangen door iets wat er op lijkt, en de originele pannen als reserve te gebruiken. De bijzondere pannen van het kerkgebouw schijnen verder niet in productie te zijn genomen en alleen nog gebruikt te zijn op een dakje op het fabrieksterrein zelf. Vreemd dat dan juist die bijzondere pan op een kerkgebouw in leeuwarden terecht gekomen is. Maar voor mij als verzamelaar natuurlijk een mooi item. Zowel de pan als het verhaal.

Geef een reactie